七夕 Tanabata czyli o olewaniu roboty oraz nadziei

Dawno dawno temu za notoryczne olewanie roboty bogowie ukarali parę kochanków rozdzielając ich na zawsze po obu stronach Drogi Mlecznej. Mieli jednak trochę litości, i pozwoli im na jedno spotkanie w ciągu roku, siódmego dnia siódmego miesiąca, a właściwie siódmej nocy - stąd Tanabata 七夕, czyli po prostu siódma noc.

Ludzie opowiadają sobie o tym do dzisiaj, być może po to, by przekazać tę ważną wiadomość, że roboty nie należy olewać. Przypisują też kochankom moc sprawczą, zanosząc do nich swoje prośby napisane na karteczkach, które następnie wieszane są na drzewku w wigilię tego dnia.

Mężczyzna naprzeciw drzewa z tradycyjnymi karteczkami tanzaku 短冊, zawierającymi życzenia i marzenia składającego. Niestety, jak zauważyła Suzumiya Haruhi, ze względu na prędkość światła i odległość trzeba czekać aż 16,7 roku, by nasze życzenia poznał Hikoboshi i aż 25 lat, by nasze życzenia dotarły do Orihime (Wega). Oznacza to, że może upłynąć pół życia, zanim przekonamy się, czy nasze życzenia zostaną spełnione. Być może oznacza to także, że nie ma sensu, by po 40stce życzyć sobie cokolwiek dla siebie, bo spełnienia tych życzeń można po prostu nie dożyć.

Kochankowie, którzy spotykają się tej siódmej nocy to Hikoboshi 彦星 oraz Orihime 織姫. Hikobosji był pasterzem niebiańskiego bydła, a zadaniem Orihime było zajmowanie się kimonami bogów.

Napisałem, że morał historii jest taki, że roboty nie należy olewać, ale możliwa jest też inna interpretacja tej historii. Pomyślałem o tych oglądając na YouTube jedną z niezliczonych narracji tej opowieści, gdzie podkreślono z jaką radością oboje na to coroczne spotkanie oczekują.

Gdy kochanków rozdzielono, niebiańskie życie straciło dla nich smak. Choć cały czas spędzali na robocie, byli przygnębieni. Można się domyślać, że choć obijania im się już zarzucić nie można było, robota im się w rękach nie paliła. Dotknęła ich apatia, a może nawet depresja. Nie na to liczyły niebiańskie HaeRy. Po analizie doszli zapewne do wniosku, że kara karą, ale nie można im zabrać nadziei całkowicie, bo to nie prowadzi do efektywnej pracy. Wystarczyło dać im jakiś cel, na który mogli oczekiwać, by wykrzesać z nich entuzjazm.

Drugim wnioskiem jaki można wyciągnąć z opowiadania, że efektywny pracownik potrzebuje też nadziei. Firma, które pracownikom swoim nie daje nadziei, nie może liczyć na ich efektywną pracę.

Ciekawostka. Nie spotkałem się, by jakikolwiek Japończyk miał na imię Hikoboshi, ale imię Orihime wydaje się występować przynajmniej wśród postaci mang, zaczynając od Inoue Orihime 井上織姫　z Bleach. Wymienić też trzeba Solettę Orihime z New Sakura Wars (新サクラ大戦), Mitsuishi Orihime z Aikatsu! oraz Vega Orihime z Maski w kolorze tęczy (虹色仮面).

Nie wszyscy świętują 7 lipca, w niektórych rejonach świętuje się 7 sierpnia, a w niektórych regionach jeszcze innego dnia. Siódmy dzień siódmego miesiąca dotyczy tradycyjnego kalendarza lunarnego, który nie jest współcześnie używany. 7 lipca jest adaptacją tradycyjnej daty do kalendarza gregoriańskiego, 7 sierpnia też, ale bardziej zbliżony do kalendarza lunarnego.

W roku 2020 prawdziwy siódmy wieczór siódmego miesiąca nastąpi dopiero 25 sierpnia.

Co jeszcze dzieje się podczas świętowania Tanabaty? Dużo. Można spodziewać się matsuri, czyli festiwalu. A matsuri to muzyka, tańce, jedzenie. Ludzie, a zwłaszcza kobiety i dziewczyny przebierają się w kolorowe yukaty.

Brak własnej yukaty nie musi przeszkadzać. Wiele sklepów pozwala na wynajęcie yukaty. 

Najsłynniejszy chyba festiwal odbywa się na początku sierpnia w Sendai, w prefekturze Miyagi (niestety, w roku 2020 odwołany z powodu covid-19).

Dekoracje Tanabata Matsuri w Sendai, 2011. To był wyjątkowy festiwal, odbywający się niecałe pół roku po trzęsieniu ziemi stulecia. 

Mocowanie kartek z życzeniami, tanzaku 短冊. Festiwal w Sendai 2011.

W chramie

W niektórych świątyniach w dniu Tanabaty odbywają się nabożeństwa. Zaskakująco podobne do naszych, choć oczywiście znaczenie teologiczne jest zupełnie inne.

Poniższe zdjęcia wykonałem w chramie Ōmiya Hachiman (大宮八幡宮 Ōmiya Hachimangu) podczas Tanabaty w roku 2019.

Nabożeństwo z okazji Tanabaty w świątyni Ōmiya Hachiman (大宮八幡宮 Ōmiya Hachimangu) 

Rytualny taniec podczas nabożeństwa podczas Tanabaty. 

Po nabożeństwie uczestnicy tworzą procesję, która siedmiokrotnie przechodzi pod specjalnie zbudowaną bramą. 

Ogłoszenia duszpasterskie

Błogosławieństwo parafian

Świątynia Ōmiya Hachiman (大宮八幡宮 Ōmiya Hachimangu)

Odniesienia do Tanabaty w przypadkowo wybranych dziełach popkultury

Bakemonogatari 化物語

Druga piosenka kończąca serię Bakemonogatari 化物語 bezpośrednio odnosi się do przeżywania Tanabaty.

“To Deneb, Altair, Vega”
Przypomniawszy sobie chwilę, gdy palcem
wskazywałaś Wielki Trójkąt Lata
w końcu znalazłem Orihime
gdzież jest ten Hikoboshi
bez niego taka samotna
patrząc z pogrążonej ciemnością ziemi
w niebo, widać jakby padał deszcz gwiazd

"are ga DENEBU, ARUTAIRU, BEGA"
kimi wa yubisasu natsu no Daisankaku
oboete sora o miru yatto mitsuketa Orihime-sama
dakedo doko darou Hikoboshi-sama
kore ja hitori bocchi
makkurana sekai kara miageta
yozora wa hoshi ga furu youde

「あれがデネブ、アルタイル、ベガ」
君は指さす夏の大三角
覚えて空を見る やっと見つけた織姫様
だけどどこだろう彦星様 これじゃひとりぼっち
真っ暗な世界から見上げた
夜空は星が降るようで

itsu kara darou kimi no koto o
oikakeru watashi ga ita
douka onegai
odorokanaide kiiteyo
watashi no kono omoi o

いつからだろう　君の事を
追いかける私がいた
どうかお願い
驚かないで聞いてよ
私のこの想いを

Suzumiya